Oregano w pierwszym odruchu wywołuje skojarzenia z kuchnią śródziemnomorską. Pizza, spaghetti carbonara, lasagne… Ale to wciąż zbyt mało. Ograniczenie zastosowania oregano tylko do kuchni to poważne uszczuplenie jego potencjału. Lecznicze właściwości tej rośliny docenili już starożytni Grecy, z Arystotelesem i Hipokratesem w pierwszym szeregu. Czy mieli rację? Sprawdźmy – zarówno oregano jako przyprawę i środek fitoterapeutyczny, ale także jako źródło cennego olejku z oregano!
Autorka:
diet. Żaneta Michalak
iZielnik.pl
Spis Treści
Jak wygląda oregano?
Popularne oregano to lebiodka pospolita, występująca w całej Afryce Północnej, Europie i Azji. Można ją spotkać na całym terytorium Polski, gdzie – często nieproszona i niespodziewana – pojawia się w przydomowych ogródkach. Oregano z powodzeniem można hodować samodzielnie, jako część domowego zielnika. To silnie rozgałęziona roślina, wydzielająca mocny, charakterystyczny zapach. Osiąga wysokość do 80 cm.
Oregano – właściwości:
Pierwsze wzmianki o oregano pojawiają się w źródłach starogreckich, gdzie wspomina się o leczeniu biegunek, bólów reumatycznych oraz chorób skóry za pomocą lebiodki. Rzymianie zaś przykładali liście oregano, aby łagodzić ukąszenia skorpionów i pająków. Mniej medyczne – ale z pewnością równie dobroczynne – działanie rośliny odkryli ludzie średniowiecza, którzy stosowali ją jako ochronę przed czarami. Dziś po oregano sięgnęli farmaceuci, doceniając jego zalety. W badaniach nad działaniem tej rośliny można spotkać wnioski o jej właściwościach przeciwbakteryjnych, rozkurczowych i przeciwutleniających.
Jeśli właściwości oregano Cię zaciekawiły, koniecznie sprawdź właściwości bazylii – przyprawy będącej, tak jak oregano, istotnym elementem kuchni włoskiej, ale i cennym środkiem fitoterapeutycznym.
Olejek z oregano – właściwości:
Sądzi się, że przyczyną dobroczynnych właściwości oregano są składniki fenolowe takie, jak karwakrol i tymol, występujące również w macierzance. Badania wykazują, że składniki te zabijają bakterie, osłabiając integralność ich błon i ścian komórkowych. Jest to cecha przydatna przy leczeniu dysbiozy bakteryjnej, czyli zaburzenia stanu równowagi flory bakteryjnej w obrębie jelit. Może ona występować przy wzdęciach brzucha, zespole jelita wrażliwego i innych chorobach układu pokarmowego. Stosowanie olejku z oregano może być sposobem na zlikwidowanie baterii patogenicznych. Co szczególnie istotne, preparat raczej nie wykazuje negatywnego wpływu na poziom dobrych bakterii. Najlepsze efekty stosuje się przy jednoczesnym stosowaniu terapii probiotycznej.
Praktyka stosowania pokazuje też, że ziele lebiodki pospolitej korzystnie wpływa na wydzielanie śliny, soku żołądkowego i żółci. Usprawnia przez to procesy trawienia oraz przyswajania pokarmów. Może być również stosowane w przypadku niestrawności, biegunki oraz zapalenia żołądka. Oprócz tego oregano zawiera olejki eteryczne o działaniu rozkurczowym. Dzięki temu roślina może okazać się pomocą przy skurczach mięśni gładkich, często występujących w układzie trawiennym.
Oregano łączy w sobie właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i rozkurczowe. Oprócz tego jest w stanie wspomagać wydzielanie śluzu przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Połączenie tych cech sprawia, że ziele lebiodki jest bardzo przydatnym środkiem wspomagającym przy infekcjach płuc i zatok, a także takich schorzeniach, jak nieżyt górnych dróg oddechowych czy kłopoty z odkrztuszaniem.
Dzieje się tak, ponieważ – jak dziś się sądzi – duża część przewlekłych problemów z zatokami spowodowana jest działaniem grzybów, niejednokrotnie występującym z powikłaniami bakteryjnymi.
Badania przeprowadzone przez Departament Rolnictwa USA wykazało bardzo silne właściwości antyoksydacyjne oregano. Może być to zasługą m.in. kwasu rozmarynowego, występującego w zielu lebiodki. W całym badaniu oregano uzyskało najwyższą ocenę spośród wszystkich badanych ziół.
Według wspomnianego badania lebiodka pospolita posiada 42-krotnie silniejsze działanie antyoksydacyjne, niż jabłka oraz 4-krotnie silniejsze, niż jagody.
Olejek z oregano na grzybicę
Inne badania potwierdzają wysoką skuteczność oregano jako środka przeciwgrzybiczego. W tym kontekście szczególnie korzystny jest olejek oregano.
Szczególnie groźne oregano (olejek) okazuje się dla Candida albicans, drożdżaka naturalnie występującego w jelicie grubym. Zbyt wysoki poziom tego grzyba i jego przedostawanie się do innych części organizmu powoduje różnorodne schorzenia. Należą do nich m.in. wyprzenia (zmiany zapalne na skórze) oraz zakażenia jamy ustnej i gardła. Jak stosować olejek oregano na grzybicę? Można dodawać go do kosmetyków pielęgnacyjnych, a także 1-2 razy dziennie niewielką ilością olejku oregano smarować bezpośrednio zajęte grzybem miejsca.
Zanotowano wysoką zdolność ziela lebiodki do niszczenia wybitnie zakaźnych pasożytów Giardia lamblia, popularnych lamblii jelitowych. Ich działanie stanowi najczęstszą przyczynę biegunek wśród podróżnych. Co roku atakują ponad 200 milionów osób na całym świecie. W jednym z badań stwierdzono poważne i śmiertelne uszkodzenia struktur pasożytów lamblii wywołane działaniem oregano, a zwłaszcza olejkowi z oregano. Co więcej, ziele lebiodki okazało się skuteczniejsze od powszechnie stosowanego leku.
Zauważono również istotne działanie oregano przeciwko Helicobacter pyroli, bakterii będących główną przyczyną wrzodów żołądka i dwunastnicy. Jest to jeden z niewielu naturalnych środków zdolnych do zwalczania tej bakterii, którego skuteczność potwierdzono w badaniach. Można w tym celu stosować oregano do picia jako herbatę, ale doskonale sprawdzi się tez olejek. Oregano w olejku można podawać na układ pokarmowy zwłaszcza jako dodatek do herbaty – wówczas dodajemy 1-2 krople na filiżankę.
Olejek oregano – zastosowanie:
Nie można odmówić korzystnego wpływu używania oregano jako – wspomnianej na początku tekstu – przyprawy do wielu potraw. Najbogatszym źródłem dobroczynnych składników zawartych w zielu lebiodki pospolitej jest jednak olejek z dzikiego oregano. Dodatkowym atutem takiego preparatu będzie wymieszanie olejku z oregano z oliwą z oliwek, co jest skuteczną ochroną przed możliwym podrażnieniem błon śluzowych.
Właściwości olejku z oregano można podsumować następująco:
- Przeciwbakteryjny,
- Przeciwgrzybiczy,
- Przeciwdrobnoustrojowy,
- Wspomagający trawienie,
- Przeciwpasożytniczy,
- Korzystny w nieregularnych i/lub bolesnych miesiączkach,
- Przeciwutleniający,
- Przeciwstarzeniowy,
- Wspomagający odporność,
- Przeciwzapalny.
Oregano - do czego dodawać?
Oregano jako przyprawa świetnie współgra z daniami kuchni włoskiej, a także doskonale nadaje się do dań ciężkostrawnych. Zaś olejek z oregano – na przeziębienia czy grypę najlepiej stosować w formie inhalacji lub jako dodatek do herbaty. Podobnie w postaci kropli olejku oregano dodawanych do naparów można wykorzystywać go na problemy trawienne. Olejek oregano na trądzik i problemy skórne, także na grzybicę, można stosować zewnętrznie, bezpośrednio na zmiany. Ale uwaga, może on powodować pieczenie, dlatego najlepiej zwłaszcza na początku stosowania rozcieńczać go wodą lub innymi olejami o bardziej neutralnym charakterze (np. oliwą z oliwek, olejem kokosowym).
Olejek z oregano – dawkowanie:
W zależności od celu dawkowanie olejku z oregano może być nieco inne. Jeśli chodzi o olejek oregano na zatoki w formie inhalacji, to poleca się dodawać do dyfuzora/inhalatora 20-30 kropli olejku. Jeżeli olejek oregano wykorzystujemy spożywczo, najlepiej dodać kilka kropel na łyżkę oleju. Ilość kropelek zalecanych do spożycia różni się w zależności od stężenia olejku w preparacie. Warto zwrócić uwagę na zalecenia producenta. Najczęściej olejek z oregano stosujemy od 2 do 3 razy dziennie.
Olejek z oregano - jak długo stosować?
Nie należy przekraczać długości kuracji olejkiem oregano powyżej 7 dni. Po upływie tego okresu warto zrobić kilkanaście dni przerwy, jeśli chcemy ponownie stosować olejek oregano.
Czy stosować oregano w ciąży?
Spożywanie zbyt dużej ilość oregano może powodować obniżenie zdolności organizmu do przyswajania żelaza. Jest to szczególnie ważne podczas ciąży, dlatego kobiety spodziewające się dziecka powinny uważać z jedzeniem większej ilości oregano, także olejek z oregano w ciąży powinien być stosowany tylko i wyłącznie po konsultacji z lekarzem. To samo tyczy się kobiet karmiących piersią oraz dzieci.
Olejek z oregano dla dzieci
Stosowanie olejku z oregano u dzieci ma jedną najważniejszą zasadę – należy korzystać z rozcieńczonego olejku – z wodą lub innym olejem jadalnym/kosmetycznym, w zależności od celu stosowania oregano. Zwykle porcja sugerowana w stosowaniu olejku oregano u dzieci to jedna kropelka – czy to jako dodatek do herbaty, czy też do wykorzystania w celach zewnętrznych.
Olejek z oregano – przeciwwskazania:
Olejek z oregano może powodować reakcje alergiczne oraz podrażnienia układu trawiennego, nie powinien być stosowany przez osoby mające problemy z układem pokarmowym. Olejek działa jak antybiotyk i najlepiej go stosować wraz z probiotykami. Aby uniknąć reakcji niepożądanych przed zastosowaniem preparatów z oregano najlepiej skonsultować się z lekarzem prowadzącym.
Oregano - jakie są skutki uboczne?
Oregano to aromatyczna przyprawa śródziemnomorska dodawana do wielu kultowych dań (np. do pizzy, czy spaghetti). To również popularne zioło lecznicze stosowane z powodzeniem w fitoterapii i medycynie naturalnej. Jednak tak, jak większość ziół, tak i oregano w nadmiarze może wywoływać niepożądane działanie. Bardzo świeże oregano może także podrażniać i wywoływać alergię, podobnie olejek z oregano na skórę – trzeba z nim uważać i najlepiej przed zastosowaniem zewnętrznym zmieszać go z odrobiną wody bądź innego oleju (najlepiej oliwą z oliwek, olejem kokosowym lub innym olejem kosmetycznym).
Olejek z oregano - cena:
Cena olejku z oregano plasuje się na poziomie około 30-40 zł za 10 ml. Jednak uważajmy na bardzo tanie wersje olejku oregano kosztujące tylko kilka złotych – często nie jest to 100% olejek z oregano, a jedynie olejek eteryczny, rozcieńczony w innym nośniku olejowym.
Bibliografia:
- Król S. i wsp.: Aktywność biologiczna i farmakologiczna olejków eterycznych w leczeniu i profilaktyce chorób infekcyjnych. Postepy Hig Med Dosw (online), 2013; 67: 1000-1007.
- Mścisz A. i wsp.: Oregano – fascynująca przyprawa, ale czy tylko? Możliwe zastosowania, substancje aktywne, właściwości terapeutyczne. Postępy Fitoterapii 4/2008, s. 233-239.
- Hać-Szymańczuk H. i wsp.: OCENA AKTYWNOŚCI PRZECIWBAKTERYJNEJ OREGANO. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLV, 2012, 3, str. 308–314.
-p.webp)
