Wiedza na temat korzystnego wpływu probiotyków na zdrowie jest już obecnie powszechna i dobrze ugruntowana. Nie bez powodu preparaty probiotyczne określane są mianem „dobrych bakterii”. Większość społeczeństwa stosuje je, bądź stosowało, w konkretnych schorzeniach lub też na stałe - w celach profilaktycznych. Pomimo tak dużej popularności, bardzo często pojawiają się pytania związane z tym jak i kiedy brać probiotyki. Jest to niezmiernie istotne, zwłaszcza jeśli zależy nam na uzyskaniu maksimum korzyści wynikających z ich stosowania.
Polecane probiotyki
Spis Treści
Czy można brać probiotyki profilaktycznie?
Spektrum działania probiotyków jest niezwykle szerokie i nie ogranicza się wyłącznie do leczenia biegunek czy problemów gastrycznych. Preparaty te, z definicji wywierają korzystny wpływ na organizm ludzki poprzez przywracanie homeostazy w zakresie ekosystemu jelitowego. Kiedy zatem wziąć probiotyk i czy można stosować go profilaktycznie? Szereg badań prowadzonych na przestrzeni lat potwierdza, że regularne przyjmowanie wybranych, odpowiednio wyselekcjonowanych mikroorganizmów może mieć bardzo korzystny wpływ na układ odpornościowy.
Szczepy probiotyczne konkurują z patogenami obecnymi w jelitach, wskutek czego utrzymują właściwy skład całej mikrobioty. Stąd też stosowane probiotyki na zaparcia nikogo nie dziwią, ale warto pamiętać, że większość naszej odporności pochodzi właśnie z jelit i zależy od ich dobrej kondycji. Wykazano ponadto, że zażywanie probiotyków może stanowić ważny element profilaktyki depresji, na skutek zmniejszania przewlekłych stanów zapalnych jelit będących wynikiem stresu.
Jest to o tyle istotne, że większość „hormonu szczęścia”, czyli serotoniny produkowana jest właśnie w jelitach. Poza tym wiele gatunków bakterii probiotycznych jest pomocnych w profilaktyce i leczeniu chorób alergicznych, przy atopowym zapaleniu skóry czy zespole jelita drażliwego. Popularne jest także wdrażanie, obok odpowiednio skomponowanej diety, probiotyków na odchudzanie.
Polecane probiotyki
Czy probiotyki można brać codziennie?
Większość dostępnych na rynku probiotyków można zażywać codziennie. Warto jednak przyjrzeć się swojej diecie i pamiętać, że naturalne probiotyki obecne są w wielu produktach, na co dzień wykorzystywanych w kuchni. Przede wszystkim w kiszonkach i mlecznych napojach fermentowanych jak np. kefiry, jogurty, zsiadłe mleko, w których występują duże ilości bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus acidophilus).
Ile razy dziennie brać probiotyki?
To, ile razy dziennie stosować probiotyk, uwarunkowane jest przede wszystkim od rodzaju preparatu, na jaki się decydujemy. Informację taką zwykle znajdziemy na opakowaniu. Nie znajdziemy jednak sztywnych zaleceń w tym zakresie. Dużo zależy od tego, w jakim celu stosujemy dany środek. Inaczej będziemy dawkować probiotyk profilaktycznie, a inaczej probiotyk przy antybiotyku, kiedy zdarza się, że lekarz zaleca zwiększenie jego dziennej dawki, np. z jednej kapsułki do dwóch. Jeżeli chodzi o probiotyki dla dzieci to schemat dawkowania zwykle wygląda tak, że zaleca się jednorazowe podanie w ciągu dnia.
Probiotyk przed czy po jedzeniu?
Okazuje się, że mikroorganizmy o właściwościach probiotycznych mają zdecydowanie dłuższą przeżywalność, gdy podaje się je z posiłkiem. Przyjmowanie probiotyku na czczo, z samą wodą wydaje się najmniej korzystne. Na podstawie badań stwierdzono bowiem, że silnie kwasowe pH żołądka, uszkadzając kapsułkę, może uszkadzać także znajdujące się w niej mikroorganizmy. Posiłek natomiast stanowi dla nich swego rodzaju ochronę przed działaniem soków trawiennych. Wykazano, ze najlepsze efekty uzyskuje się gdy spożywane wraz z probiotykiem dania mają choć niewielką zawartość tłuszczu.
Oczywiście wiele także zależy od rodzaju szczepu bakteryjnego. Czy probiotyk można brać na czczo czy jednak po jedzeniu? O tym zwykle informuje producent w ulotce danego preparatu. Bezwzględnie należy jednak pamiętać aby nie popijać go gorącymi płynami, a jeśli wymaga on uprzedniego zawieszenia w wodzie, powinna ona być chłodna. Nie zaleca się rozpuszczania probiotyków w sokach i kwaśnych napojach, ponieważ mogą działać niszcząco na dane szczepy z uwagi na niskie pH.
Kiedy brać probiotyk - rano czy wieczorem?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie kiedy najlepiej brać probiotyk. Jeśli ma być on zażywany w pojedynczej dawce, wówczas najlepiej przyjmować go wieczorem, dlatego że perystaltyka jelit podczas snu znacząco zwalnia, a bakterie w większym stopniu mogą skolonizować jelita. Gdy preparat wymaga przyjmowania dwóch dawek należy zażywać go rano i wieczorem.
Jak długo brać probiotyk?
Wiele osób zastanawia się jak długo można brać probiotyki. Zakłada się, że kuracja probiotykami powinna trwać nie krócej niż 2-3 miesiące w sposób ciągły, choć ponownie wiele zależy tu od przyczyny ich stosowania. Probiotyki zawierające pojedyncze szczepy bakteryjne zwykle dedykowane są osobom z konkretną przypadłością, w przypadku której potwierdzono korzystne działanie danego mikroorganizmu. Celem odbudowy mikrobioty jelitowej warto wybierać preparaty wieloszczepowe, a także synbiotyki stanowiące połączenie prebiotyku i probiotyku. Należy także pamiętać aby co pewien czas zmieniać rodzaj przyjmowanego probiotyku.
Czy probiotyk można przedawkować?
Probiotyki zwykle nie powodują poważnych skutków ubocznych u zdrowych osób. Niemniej, niektórzy badacze wskazują na związek pomiędzy przerostem mikroflory jelitowej a możliwością występowania wzmożonych gazów, wzdęć, zaparć i ogólnego dyskomfortu brzusznego. Stan taki określany jest jako „zespół SIBO” i wiąże się ze zbyt gwałtownym rozkładem zawartego w pożywieniu kwasu D-mlekowego przez duże skupiska bakterii. Decyzję o tym kiedy brać probiotyk, jeśli nie wymagają tego konkretne stany zdrowotne, warto więc skonsultować z lekarzem.
Bibliografia:
- Tompkins T, Mainville I, Arcand Y. The impact of meals on a probiotic during transit through a model of the human upper gastrointestinal tract. Benef Microbes. 2011;2(4): 295–303.
- Szałek E, Kaczmarek Z, Grześkowiak E. Wykorzystanie probiotyków we współczesnej farmakoterapii pediatrycznej. Terapia i Leki, Tom 66 · nr 3 · 2010; 168-172.
- Gałęcka M. Nawracające infekcje. Wydawnictwo Galaktyka, 2019
- https://www.vitaimmun.pl/wp-content/uploads/2019/07/Probiotyki-a-technologia.pdf
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/322712
dr n. farm. Paulina Znajdek-Awiżeń Absolwentka Wydziału Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
iZielnik.pl
Członek Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. Prowadzi wykłady, kursy, szkolenia oraz warsztaty z zakresu leku roślinnego, towaroznawstwa zielarskiego oraz wykorzystania roślin w profilaktyce i leczeniu różnych dolegliwości. Wykładowca Instytutu Zielarstwa Polskiego i Terapii Naturalnych. Autorka i współautorka prac o charakterze naukowym i popularnonaukowym, opublikowanych w czasopismach krajowych i zagranicznych.
-j.webp)
