Zioła na menopauzę to naturalna alternatywa dla hormonalnej terapii zastępczej. Choć ich działanie nie jest tak szybkie jak w przypadku syntetycznych leków hormonalnych, regularne, kilkumiesięczne zażywanie może przynieść bardzo dobre efekty. Poza tym zioła na klimakterium posiadają tę zaletę, że bardzo rzadko wywołują skutki uboczne. Przyjrzyjmy się im zatem bliżej.
Polecane zioła na menopauzę
Spis Treści
Jakie zioła na menopauzę?
Menopauza jest wynikiem spadku stężenia estrogenów. W związku z tym do najczęściej pojawiających się objawów związanych z jej występowaniem należą: zanik miesiączki, zaburzenia nastroju, uderzenia gorąca, problemy ze snem, ogólne zmęczenie. Dla większości kobiet jest do niełatwy czas. Z pomocą może przyjść hormonalna terapia zastępcza, która jednak nie zawsze jest wskazana. Co więc w takich przypadkach?
Alternatywę stanowią naturalne sposoby na menopauzę. Poza odpowiednią dietą i właściwą dawką aktywności fizycznej, warto wypróbować ziołowe preparaty na menopauzę. Zawarte w nich związki zwane fitoestrogenami są strukturalnie zbliżone do estrogenów kobiecych. Wprawdzie nie posiadają budowy steroidowej, jednak wykazują powinowactwo do receptorów estrogenowych i stosowane w odpowiednich dawką mogą łagodzić objawy towarzyszące przekwitaniu. Jakie zioła na menopauzę będą zatem skuteczne?
Polecane zioła na menopauzę
Soja zwyczajna i kudzu
Zioła pomocne przy menopauzie to m.in. soja i kudzu, które należą do roślin strączkowych. Przypisuje się im aktywność estrogenną, stąd obecne są w wielu suplementach diety rekomendowanych w łagodzeniu objawów przekwitania. Fitoestrogeny zawarte w nasionach soi to izoflawony (daidzeina, genistyna, genisteina, daidzyna, biochanina). Niwelują objawy towarzyszące niedoborom estrogenu. Naturalne leki na menopauzę na bazie wyciągów z soi polecane są kobietom, u których występują objawy naczynioruchowe jak uderzenia gorąca, a poza tym zaburzenia nastroju, apatia i zmęczenie.
Bezpieczeństwo stosowania preparatów soi, podobnie jak większości ziół na menopauzę, jest wysokie. Dawkowanie obejmuje zwykle przyjęcie 1–2 tabletek dziennie, a dostępne na rynku preparaty zawierają średnio od 25 do 50 mg izoflawonów (standaryzowany wyciąg z nasion soi). Kuracja preparatami zawierającymi izoflawony powinna trwać minimum 6 miesięcy. Należy jednak pamiętać, że warto skonsultować ją z lekarzem. W niektórych przypadkach bowiem zioła łagodzące objawy menopauzy mogą okazać się niewystarczające. Należy także pamiętać, aby roślin bogatych w estrogeny unikać po przebytych nowotworach hormonozależnych jak np. rak piersi.
Żeń-szeń
Niektóre z badań dowodzą, że leczenie menopauzy ziołami powinno również obejmować stosowanie roślin o działaniu adaptogennym i poprawiającym nastrój. Do surowców takich należy żeń-szeń. To także roślina z kategorii zioła na libido. Wykazano zadowalający wpływ zażywania żeń-szenia (200mg/dzień przez 16 tygodni) względem grupy placebo w przypadku depresji i dobrego samopoczucia u kobiet w okresie menopauzy.
Dziurawiec zwyczajny i rumianek
W łagodnych stanach depresyjnych i przy ogólnym spadku nastroju surowcem rekomendowanym w czasie klimakterium może być ziele dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum), dostępnego na polskim rynku jako lek lub w postaci suplementów diety.
Jeśli zaś zastanawiamy się jakie zioła pić na menopauzę to dobrym wyborem będą mieszanki ziołowe na klimakterium bazujące na surowcach o działaniu delikatnie uspokajającym, jak np. melisa, mięta, lawenda, szyszki chmielu, krwawnik czy rumianek. Ten ostatni zawsze powinien gościć w domowej apteczce, ponieważ przyda się przy dolegliwościach gastrycznych oraz jako zioła na przeziębienie, stosowane do płukania gardła.
Zioła na uderzenia gorąca
Zioła na uderzenia gorąca przy menopauzie poszukiwane są zdecydowanie najczęściej, co zupełnie nie dziwi, ponieważ to jeden z najbardziej dokuczliwych objawów. Najlepiej przebadaną pod tym względem rośliną leczniczą wydaje się być pluskwica groniasta (Cimcifuga racemosa). Wiele badań potwierdza jej skuteczność, choć niekiedy płyną z nich także sprzeczne wnioski. Nie zmienia to jednak faktu, że w ostatnich kilku latach należy ona do najchętniej kupowanych ziół na przekwitanie.
Głównymi substancjami czynnymi zawartymi w kłączu pluskwicy są glikozydy triterpenowe typu cykloartenolu, m.in. akteina i cimcifugozyd. Wprawdzie bezpośrednie działanie estrogenne tego zioła przy menopauzie nie zostało w pełni potwierdzone, ale wiele źródeł na nie wskazuje. Wykazano, że kłącze pluskwicy hamuje uwalnianie hormonu luteinizującego (LH) oraz produkcję progesteronu. Wiadomo także na pewno, że związki aktywne surowca wpływają na poziom neuroprzekaźników i neuropeptydów w podwzgórzu, co prowadzi do stabilizacji ośrodków termoregulacji. Mechanizm ten uznaje się za najbardziej prawdopodobny, w łagodzeniu uderzeń gorąca przez pluskwicę.
Naturalne preparaty na menopauzę bazujące na wyciągach z jej kłącza to przede wszystkim suplementy diety. Korzyści z ich stosowania odniosą głównie pacjentki o łagodnym i umiarkowanym nasileniu objawów towarzyszących menopauzie, zwłaszcza w jej II fazie, gdy następuje wzrost uwalniania hormonu luteinizującego i progesteronu.
Objawy niepożądane wynikające ze stosowania tabletek ziołowych na menopauzę z pluskwicą należą do bardzo rzadkich. Mogą to być zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, nudności, wysypka, bóle i zawroty głowy.
Ponieważ występowanie menopauzy koreluje ze zwiększonym ryzykiem występowania chorób osteoporozy i chorób sercowo-naczyniowych przydatne w tym okresie mogą okazać się także zioła na poprawę krążenia oraz zioła na obniżenie ciśnienia.
Wiesiołek dwuletni
Poszukując informacji jakie zioła na klimakterium będą pomocne, warto zwrócić uwagę także na olej z wiesiołka. To bowiem nie tylko remedium na PMS. Już na początku lat 90’przeprowadzono badania, które dowiodły, że regularne zażywanie oleju z wiesiołka może zmniejszać liczby wyrzutów gorąca u kobiet w okresie przekwitania. Poza tym olej z wiesiołka to cenne źródło kwasów omega-3.
Zioła na poty w menopauzie
Ziołowe preparaty na menopauzę bogate w fitoestrogeny to, poza soją, także te zawierające standaryzowane wyciągi z koniczyny czerwonej. Koniczyna zawiera spore ilości izoflawonów, a najważniejsze to: genisteina, dzaidzeina, formononetyna i biochanina A. Ich dobroczynne działanie związane jest z wpływem na zmniejszenie potliwości oraz częstości występowania uderzeń gorąca. Przeprowadzono w tym kierunku wiele badań, z których większość (choć nie wszystkie!) potwierdzają zmniejszenie objawów naczynioruchowych. Koniczyna jest więc cennym ziołem na menopauzę. W jednej z prób klinicznych odnotowano spadek częstotliwości uderzeń gorąca i występowania nocnych potów u badanych przyjmujących ekstrakty koniczyny nawet o 70% względem grupy placebo.
W przypadku koniczyny większość spotykanych na rynku specyfików zawiera ok. 500 mg wyciągu suchego z koniczyny (deklarowana zawartość izoflawonów to ok. 40 mg). Zaleca się przyjmowanie 80 mg izoflawonów na dzień w dwóch dawkach podzielonych. Decydując się na zażywanie koniczyny czerwonej znacznie lepiej, aniżeli w postaci herbatki na menopauzę, sprawdzi się w formie gotowego standaryzowanego preparatu.
Warto podkreślić, że wyciągi z koniczyny wykorzystywane są także w produkcji kosmetyków o działaniu przeciwstarzeniowym oraz ochronnym przed promieniowaniem UV. Jest ona również jednym z tych ziół na problemy skórne, które pomoże w niewielkich zranieniach lub ukąszeniach.
Preparaty koniczyny są przeciwwskazane u kobiet ciężarnych, karmiących piersią, ponadto u dzieci do 12 roku życia, a także w przypadku schorzeń hormonozależnych. Nie jest wskazane jednoczesne zażywanie preparatów koniczyny i leków o działaniu antyestrogenowym.
Bibliografia:
- Gryszczyńska A. i wsp. Zastosowanie roślin leczniczych w menopauzie cz. I. Postępy fitoterapii 2012;2:79-92.
- Gryszczyńska A. i wsp. Zastosowanie roślin leczniczych w menopauzie cz. II. Postępy fitoterapii 2012;3:173-183.
- Kanadys WM i wsp. Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania pluskwicy groniastej (Actaea/Cimicifuga racemosa) w leczeniu objawów naczynioruchowych – przegląd badań klinicznych. Ginekol Pol. 2008, 79, 287-296.
- Szkutnik-Fiedler D. i wsp. Rola terapii fitoestrogenowej w łagodzeniu dolegliwości u kobiet po menopauzie. Ginekol Pol. 2010, 81, 929-934.
- Baj T. Fitoestrogeny w objawach menopauzy http://www.aptekarzpolski.pl/2013/03/02-2013-fitoestrogeny-w-objawach-menopauzy/
- Kaczmarczyk-Sedlak I.: Właściwości lecznicze izoflawonoidów koniczyny czerwonej. http://www.salusnatura.pl
- https://rozanski.li/456/pluskiwca-cimicifuga-w-fitoterapii/
dr n. farm. Paulina Znajdek-Awiżeń Absolwentka Wydziału Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
iZielnik.pl
Członek Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. Prowadzi wykłady, kursy, szkolenia oraz warsztaty z zakresu leku roślinnego, towaroznawstwa zielarskiego oraz wykorzystania roślin w profilaktyce i leczeniu różnych dolegliwości. Wykładowca Instytutu Zielarstwa Polskiego i Terapii Naturalnych. Autorka i współautorka prac o charakterze naukowym i popularnonaukowym, opublikowanych w czasopismach krajowych i zagranicznych.
-j.webp)
-p.webp)
