Pieprz to, obok soli, przyprawa, która obecna jest w każdym domu. Ze względu na walory smakowe dodaje się go do niemal każdej potrawy, jednak to nie wszystko. Pieprz czarny to także bogactwo właściwości leczniczych, z czego wiele osób nie zdaje sobie sprawy. Przyjrzyjmy się zatem, jakie korzyści może nieść jedzenie pieprzu, który zyskał sobie miano „króla przypraw”.
Polecane suplementy z czarnym pieprzem
Spis Treści
Pieprz czarny – właściwości
Pieprz czarny otrzymywany jest z niedojrzałych owoców gatunku Piper nigrum L. Do głównych składników aktywnych surowca należy olejek eteryczny oraz popularna od dłuższego już czasu piperyna – składnik wierzchniej warstwy skórki surowca, odpowiadający za ostry, intensywny smak naturalnego pieprzu. A dlaczego taka popularna? Otóż piperyna to alkaloid wykazujący niezwykle silne właściwości przeciwutleniające. Jak wiadomo organizm każdego z nas, zarówno naturalnie, jak i w odpowiedzi na czynniki środowiskowe, wytwarza wolne rodniki, które mogą uszkadzać komórki. Nadmiar uszkodzeń spowodowanych przez wolne rodniki może z kolei prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym chorób zapalnych, chorób serca i niektórych nowotworów. Badania wykazały, że diety bogate w przeciwutleniacze, np. sok z granatu, sok z buraka czy też orzechy włoskie są w stanie znacząco zmniejszać uszkodzenia powodowane przez wolne rodniki.
Podobnie jest z piperyną, której zawartość w ziarnach pieprzu czarnego wynosi od ok. 3 do 8 g/100 g. Jej obecność warunkuje niezwykle szerokie działanie tego surowca, co wykorzystywane jest w leczeniu i profilaktyce różnych schorzeń.
Polecane suplementy z czarnym pieprzem
Pieprz czarny - właściwości lecznicze
Jakie są zatem zdrowotne właściwości pieprzu czarnego? Poza tym, że jest silnym antyoksydantem wykazuje działanie:
- Przeciwbólowe;
- Przeciwzapalne;
- Przeciwastmatyczne;
- Przeciwwymiotne;
- Przeciwreumatyczne;
- Przeciwgorączkowe;
- Przeciwbakteryjne;
- Przeciwgrzybicze;
- Przeciwskurczowe;
- Przeciwdepresyjne;
- Hepatoochronne.
Olejek eteryczny obecny w owocach pieprzu czarnego prezentuje silne działanie antyseptyczne i wykazuje aktywność przeciwdrobnoustrojową względem wielu szczepów chorobotwórczych, m.in.: Bacillus subtilis, Pseudomonas aeruginosa, Candida albicans, Trichoderma spp, Aspergillus niger, Pencillium spp. i Saccharomyces cerevisiae. Natomiast olej z pieprzu czarnego działa zabójczo na niektóre organizmy pasożytnicze.
Zawarte w pieprzu czarnym związki zwiększają ponadto produkcję soków trawiennych, dzięki czemu usprawniają procesy trawienia, a także wykazują działanie rozkurczające. Badania na zwierzętach wykazały ponadto, że surowiec może być skuteczny w zapobieganiu biegunkom oraz odruchom wymiotnym.
Wykazano, że dzięki aktywności przeciwzapalnej i przeciwbólowej, zawarta w pieprzu czarnym piperyna może być wykorzystywana wspomagająco w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, zwłaszcza w połączeniu z kurkuminą.
Poza tym właściwości pieprzu analizowano także pod kątem jego wpływu na układ nerwowy. Co ciekawe, udowodniono, że piperyna działa neuroprotekcyjnie i może mieć wpływ na hamowanie procesów neurodegeneracyjnych, prowadzących m.in. do choroby Alzheimera.
Dane literaturowe zawierają też sporo doniesień na temat potencjalnych właściwości antynowotworowych zawartej w pieprzu piperyny. Pod tym kątem badania prowadzono na różnych liniach ludzkich komórek nowotworowych. Z dotychczas przeprowadzonych doświadczeń, szczególnie interesujące wydają się doniesienia dotyczące wpływu piperyny na raka prostaty, jednego z najczęstszych nowotworów złośliwych wśród mężczyzn oraz niektórych nowotworów przewodu pokarmowego.
Czy pieprz czarny jest zdrowy?
Warto pamiętać, że wartości odżywcze pieprzu to nie tylko jeden składnik. Poza piperyną, zawiera on szereg innych związków, jak np. błonnik, białko czy skrobia. To także źródło potasu, wapnia, manganu, żelaza oraz witaminy K i C. Biorąc pod uwagę powyższe informacje można bez wątpienia stwierdzić, że pieprz jest zdrowy i warto włączyć go do codziennej diety, nie tylko ze względu na walory smakowe.
Pieprz czarny na odchudzanie
Piperyna zawarta w pieprzu potęguję proces termogenezy, innymi słowy, wytwarzania ciepła, w trakcie którego spalane są kalorie. Wpływa to na lipolizę, czyli wzmożone „niszczenie” tkanki tłuszczowej. Poza tym piperyna przyspiesza procesy trawienia i zwiększa wchłanianie niektórych składników odżywczych oraz witamin, a także hamuje tworzenie nowych komórek tłuszczowych i obniża ilość tłuszczu krążącego w krwiobiegu. Stąd pieprz czarny na odchudzanie wykorzystywany jest stosunkowo często, podobnie jak berberyna czy kurkuma, głównie jako składnik suplementów diety i jak widać ma to swoje uzasadnienie. Warto jednak pamiętać, że przyspieszony metabolizm to jedno. Niezbędne jest także wprowadzenie właściwych nawyków żywieniowych oraz aktywności fizycznej.
Pieprz czarny zastosowanie
Tradycyjne zastosowanie pieprzu w lecznictwie obejmuje przede wszystkim dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak niestrawność, wzdęcia, uczucie pełności. Dzięki silnym właściwościom odkażającym wykorzystuje się go także pomocniczo w leczeniu infekcji bakteryjnych, np. zapaleniu gardła oraz kaszlu.
Olejek pieprzowy może być ponadto wykorzystywany zewnętrznie do wcierania (po uprzednim rozcieńczeniu w oleju nośnym) jako środek o działaniu rozgrzewającym, przeciwbólowym, łagodzącym objawy migreny i przeziębienia. Znalazł on także zastosowanie w kosmetyce, jako składnik preparatów o działaniu przeciwstarzeniowym, zwalczającym wolne rodniki.
Oczywiście pieprz czarny posiada również niezwykle szerokie zastosowanie w kulinariach. Raczej trudno byłoby wyobrazić sobie kuchnię bez pieprzu. Nie bez powodu posiada on miano „króla przypraw”. Dodaje się go do większości potraw: mięs, ryb, sosów, zup, warzyw, marynat.
Pieprz czarny – skutki uboczne
A czy pieprz jest szkodliwy i są sytuacje, w których należy go unikać? Zasadniczo surowiec ten uważany jest za bezpieczny do spożycia w typowych ilościach stosowanych podczas przygotowywania posiłków. Jednak spożywanie dużych ilości tego surowca może prowadzić do niepożądanych skutków ubocznych, takich jak uczucie pieczenia w gardle lub żołądku. Co więcej, pieprz czarny zwiększa biodostępność niektórych substancji leczniczych. Chociaż zjawisko to jest pożądane przypadku wielu substancji (np. kurkuminy), to w przypadku wybranych leków, np. stosowanych w łagodzeniu objawów alergii może być niekorzystne.
Bibliografia:
- https://www.researchgate.net/publication/343510625
- https://arthritis-research.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/ar2662?site=arthritis-research.biomedcentral.com
- http://www.journal.unair.ac.id/filerPDF/FMI-41-3-01.pdf
- https://www.jstage.jst.go.jp/article/yoken1952/43/3/43_3_95/_pdf/-char/en
- http://naturalingredient.org/wp/wp-content/uploads/jpsr05101304.pdf
- https://ecommons.aku.edu/pakistan_fhs_mc_bbs/171/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4003369/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20492299/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21434835/
- http://www.phie.pl/pdf/phe-2018/phe-2018-3-225.pdf
- http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2017/06/pf_2017_012-016.pdf
- https://www.biomedscidirect.com/journalfiles/IJBMRF201078/comparative_chemical_composition_and_antimicrobial_activity_of_berry_and_leaf_essential_oils_of_piper_nigrum_l.pdf
dr n. farm. Paulina Znajdek-Awiżeń Absolwentka Wydziału Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
iZielnik.pl
Członek Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. Prowadzi wykłady, kursy, szkolenia oraz warsztaty z zakresu leku roślinnego, towaroznawstwa zielarskiego oraz wykorzystania roślin w profilaktyce i leczeniu różnych dolegliwości. Wykładowca Instytutu Zielarstwa Polskiego i Terapii Naturalnych. Autorka i współautorka prac o charakterze naukowym i popularnonaukowym, opublikowanych w czasopismach krajowych i zagranicznych.
-p.webp)
